Historia
Wirtualne zwiedzanie kościoła (stan z 2010 roku).
Nazywany jest kościołem „Na Górce”. W 1668 roku biskup Stefan Wierzbowski zarządził budowę świątyni zwanej Kaplicą Piłata na specjalnie usypanym wzgórzu. Kościół został konsekrowany w 1679 roku. Gdy
osada Góra stawała się Kalwarią, powstało sześć kościołów z klasztorami
(bernardynów, pijarów, filipinów, komunistów, marianów i dominikanów)
oraz 35 kaplic. Kaplica Piłata, którą opiekowali się filipini,
znalazła się pośrodku krzyża utworzonego z ulic Pijarskiej i
Dominikańskiej (ramię poziome krzyża) oraz Kalwaryjskiej i Piłsudskiego
(ramię pionowe). Od tej kaplicy brała początek droga na Kalwarię, do
kaplic Krzyża i Grobu Pańskiego. Oprócz tej funkcji kaplica Piłata miała
pełnić rolę centrum życia duchowego mieszczan i być miejscem formacji
religijnej młodego pokolenia. Biskup Stefan Wierzbowski
dał zalecenie, aby "dbać o swoją kaplicę i ją opatrywać, w niej przed
obrazem Zbawiciela naszego lampę w latarni mieć gorejącą, do niej samych
siebie z czeladką dzieci, komu czas pozwoli, co wieczór mrokiem
wyprawiać, aby tam paciorek cały i litanijkę za umarłych ofiarować". Tu
też gromadzili się członkowie bractwa Najświętszego Sakramentu na
praktykę adoracji. Pod koniec XVII wieku kościół został przebudowany. W 1791 roku kościół otrzymał tytuł Podwyższenia Krzyża Świętego i przejął funkcję świątyni parafialnej. W 1989 roku
kościół został odbudowany i ponownie zaczęto w nim odprawiać
nabożeństwa. Obecnie świątynia służy głównie duszpasterstwu młodzieży. W
podziemiach świątyni, pod częścią ołtarzową znajduje się krypta, w
której od 1791 roku spoczywają szczątki biskupa Wierzbowskiego,
fundatora miasta. W 1918 roku 11 czerwca zachowane szczątki uroczyście
złożono w nowej ołowianej i przeszklonej trumnie.
W świątyni można zobaczyć gotycką woskową Pietę z końca XVI wieku (szkoła flamandzka).
Pietę do Polski sprowadził zapewne król Zygmunt III Waza. Potem była w
posiadaniu jego synów Władysława IV i Jana Kazimierza, który po
abdykacji w 1668 r. zabrał ją do Paryża. Musiała być wyjątkowo cenna,
skoro upomniał się o nią następny polski król – Michał Korybut
Wiśniowiecki, który uznał, że rzeźba należy do majątku Korony i powinna
wrócić do ojczyzny. Gdy w 1673 r. przewożono ją z Paryża do Warszawy,
król Michał Korybut umarł. Wdowa po królu – Eleonora Habsburżanka –
postanowiła podarować „Pietę” pasyjnemu miastu – Górze Kalwarii. Rzeźba wykonana jest z wosku, ale w środku ma drewnianą konstrukcję (tzw. kopyto). Pokryta
jest barwną polichromią i umieszczona w szklanej gablocie. Za rzeźbą
znajduje się jedwabna, haftowana tkanina z widokiem Jerozolimy i Golgoty
z trzema krzyżami. Ciekawostką jest, że postać Chrystusa ma naturalne, ciemne ludzkie włosy
i zęby z kości słoniowej. Źródłem opisującym historię woskowej Piety i
drewnianego ołtarza jest rękopis zatytułowany „Akta kapituły czcigodnego
zgromadzenia św. Filipa Nereusza w Nowej Jerozolimie” z 1681 roku.
Rzeźba została poddana gruntownej restauracji w 2010 roku. W kościele znajdują się również obrazy ze szkoły Federica Barocciego w końcu XVII wieku: „Przybicie do krzyża” i „Zdjęcie z krzyża”, barokowy krzyż i figura Chrystusa Ubiczowanego. Wykonana w drewnie gotycka Pieta z
pierwszej połowy XV w. aktualnie znajduje się w klasztorze marianów. W
głównym ołtarzu, obok tabernakulum, w specjalnym relikwiarzu znajdują
się relikwie drzewa Krzyża Świętego (dar biskupa Wierzbowskiego dla
zakonu bernardynów).
Komentarze
Prześlij komentarz